Sporten maakt je hoofd leeg en zorgt voor mentale rust. Iedereen die traint of sport weet dit, en vooral, voelt dit. Maar wat is de neurologische wetenschap hierachter? De Nederlandse hoogleraar neuropsychologie Eric Scherder verklaart de kracht van prefrontale cortex in de voorkant van je brein, alias je blauwe kapitaal.
Ken jij de stressas in je lichaam?
De stressas in je lichaam klinkt iets moeilijk, maar hoogleraar Eric Scherder legt het je uit in een heel verhelderend filmpje. Alles begint met een stressbron, iets dat je bedreigt of dat jij als bedreigend beschouwt. De hypothalamus in je brein maakt een hormoon aan, dat een ander stukje brein, de hypofyse, activeert. Ook de hypofyse maakt een hormoon aan, ACTH, dat je bijnieren aanzet om het stresshormoon cortisol aan te maken.
Anders dan adrenaline, een hormoon dat je meer aanzet tot actie, is cortisol een hormoon dat je tegen infecties weert en overbodige lichaamsfuncties, zoals je vertering en libido, stilzet. Cortisol activeert ook de hippocampus in je brein, waardoor dit stukje brein de stressreacties afremt omdat je dan voldoende stresshormonen in je lichaam hebt. Bij chronische stress raakt je hippocampus echter ontregeld. Doordat de hippocampus ook instaat voor leren en onthouden, verlopen deze processen allemaal minder makkelijk én je hippocampus remt de aanmaak van cortisol minder af. De sleutel om de hippocampus weer wakker te schudden, is volgens Eric Scherder beweging. Je hippocampus wordt immers weer actiever en remt opnieuw de aanmaak van cortisol af.
Beweging voor een beter blauw kapitaal …
Maar er is meer goed nieuws, want met (matige) beweging activeer je ook het blauwe kapitaal in de voorkant van je brein. Anders dan de meer primitieve systemen in je reptielengebied, het oudste deel van je brein, is dit relatief nieuwe blauwe kapitaal in je brein een kei in nuanceren, relativeren, reflecteren, samenwerken, nadenken over de gevolgen op de lange termijn en noem maar op. Lees: stuk voor stuk eigenschappen die leiden tot betere en meer doordachte keuzes, zonder bedreigingen, en dus minder stress.
Minstens even belangrijk is dat je blauwe kapitaal je amygdala afremt. Ook de amygdala is een oud stukje brein en slaat onder andere negatieve emoties en herinneringen op. Handig, want zo weet je in de toekomst wat je beter vermijdt om je overlevingskansen te vergroten. Is de amygdala daarentegen meer actief, dan pieker je meer en ben je misschien wat neerslachtig. En ja, de amygdala activeert heel graag de hypothalamus, waardoor je stress krijgt. Je blauwe kapitaal activeren via beweging, is de beste bescherming tegen deze negatieve vicieuze cirkel.
… en bescherming van je blauwe kapitaal
Nog een andere reden om vandaag nog te starten met beweging en je blauwe kapitaal te activeren en je stresscyclus te stoppen? Stress, en dan vooral chronische stress, knabbelt immers aan je zenuwcellen, zo lezen we in het boek ‘Veerkracht’ en zien we in de bijbehorende filmpjes van neuropsycholoog Michael Portzky. Gevolg? De meer fragiele verbindingen naar je blauwe kapitaal prefrontale cortex verdwijnen, de harde, instinctieve verbindingen blijven over. Je veerkracht daalt en je stressniveau stijgt, samen met de aanmaak van nog meer cortisol, waardoor je nog meer de verbinding met je blauwe kapitaal verliest.
Alles weten of het blauwe kapitaal en de invloed van chronische stress in onze huidige VUCA-wereld?
Lees ons boek ‘Top of your Mind, Beslissen in een VUCA-wereld’ van Isabelle Hoebrechts en Ann Caroline Roymans’ of schrijf je in voor onze opleidingen.
